İş Mahkemesi Nedir?
İş Mahkemelerinde Görev Ve Yetki İş mahkemeleri, çalışma hayatından kaynaklanan alacak, tazminat, tespit vb. uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuş hukuk mahkemeleridir. (7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu) İş Mahkemesi ihtisas (özel) mahkemedir. İhtisas mahkemesi, yalnızca belirli bir alandaki davalara bakan mahkemelere denmektedir. Bu mahkemeler, işçinin kendisine iş kanunlarıyla tanınan hakları mümkün olduğu kadar masrafsız, çabuk ve kolay kullanabilmesini amaçlar.
İş mahkemeleri, ülkemizde 5521 sayılı, 30.01.1950 tarihli İş Mahkemeleri Kanunu ile kurulmuştur. Ancak günümüzde ki İş Mahkemeleri ilk halinden biraz daha farklıdır. 1950 tarihinde kurulan İş Mahkemeleri toplu bir mahkeme iken, Anayasa Mahkemesi’nin 13.4.1971 tarih ve E: 63, K: 38 sayılı kararı ile tek hakimli mahkeme halini almıştır.
İş Mahkemesinin Görevleri Nelerdir?
İş mahkemelerinin görevleri 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunun 5.maddesinde açıkça belirtilmiştir.
İş mahkemeleri;
- 5953 sayılı Kanuna tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanuna tabi gemi adamları, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa veya 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına,
- İşçinin ödenmeyen ücret alacağı, yıllık izin alacağı, fazla mesai gibi alacaklarına ilişkin davalar,
- İşçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, sendikal tazminatı talep ettiği davalar,
- İşe iade davası,
- İş kazası nedeniyle geçici iş görmezlik tazminatı, daimi iş görmezlik tazminatı ve diğer tazminat davaları,
- İş hukukundan kaynaklanan tespit davaları,
- İdari para cezalarına itirazlar ile 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamındaki uyuşmazlıklar hariç olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu veya Türkiye İş Kurumunun taraf olduğu iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara,
- Diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara, ilişkin dava ve işlere bakar.
İş Davalarında Yetkili Mahkeme
Hukuk Muhakemeleri Kanununun 5-19.maddeleri arasında düzenlenen yetki, bir davaya hangi yerdeki görevli mahkeme tarafından bakılacağını düzenleyen bir kavramdır. Ancak İş Mahkemeleri Kanunu, 6.madde ile İş Mahkemelerinin yetkisini özel olarak düzenlemiştir. İş Mahkemelerinde görülen davalarda hangi mahkemenin yetkili olacağı HMK’ya göre değiş İMK’ya göre belirlenecektir.
İş Mahkemeleri Kanununun 6.maddesine göre;
‘’ MADDE 6- (1) İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.
(2) Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
(3) İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
(4) İş mahkemelerinin yetkilerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır.
(5) Bu madde hükümlerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.’’
İş Mahkemesinin Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı
İş Mahkemelerinde açılan bir dava eğer görevine girmeyen bir konuyla ilgili ise İş Mahkemesi görevsizlik kararı verir. İş Mahkemesi sadece görevsizlik ve yetkisizlik kararını verir. Dava dosyasını re’sen görevli ve yetkili mahkemeye göndermez. Görevsizlik ve yetkisizlik kararına karşı yapılacak işlemler İMK’nun 20.maddesinde düzenlenmiştir.
İMK m.20’ye göre;’’Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise tebliğ tarihinden, (…) süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde dava açılmamış sayılır ve görevsizlik veya yetkisizlik kararı veren mahkemece bu konuda resen karar verilir.
İş mahkemesinin görevsizlik kararına karşı 2 hafta içinde istinaf mahkemesine (bölge adliye mahkemesi) istinaf başvurusu yapılabilir. İstinaf mahkemesinin yerel mahkemenin görevi ile ilgili verdiği karar kesindir.